معرفی انواع چاپ دستی روی پارچه

در زندگی مدرن امروزی، هنر و صنایع دستی به عنوان بخشی از فرهنگ و سنت جامعه اهمیت زیادی دارد. یکی از هنرهای بسیار جذاب و خلاق که از گذشتگان برای ما به جا مانده است، چاپ دستی روی پارچه است که یکی از روش های انواع چاپ می باشد. امروزه چاپ دستی روی پارچه، تلفیقی از هنر و صنعت است که افراد با استفاده از آن می توانند طراحی های خاص خود را با روش های چاپ قالبی، چاپ مستقیم، چاپ باسمه و چاپ باتیک و ... بر روی پارچه پیاده کنند. هنر چاپ دستی بر روی پارچه، کاربرد بسیار گسترده ای در چاپ تبلیغات، بازاریابی و صنعت مد و پوشاک دارد.

روش های چاپ دستی بر روی پارچه

چاپ دستی روی پارچه یک روش قدیمی برای ایجاد طرح و نقش بر روی پارچه با استفاده از ابزارها و تکنیک های مختلف است که در آن الگوها و طرح ها به صورت دستی بر روی پارچه منتقل می شوند. روش چاپ دستی روی پارچه به دلیل ایجاد ظاهری جذاب و خلاقانه بر روی پارچه، در دنیای مد و هنر روشی بسیار محبوب است. چاپ دستی بر روی پارچه تنوع بسیار بالایی دارد که با توجه به جنس پارچه و نوع چاپ باید یکی از روش ها را انتخاب کرد، که از انواع روش های چاپ دستی روی پارچه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• چاپ قالبی (Block)
• چاپ مستقیم (Direct)
• چاپ باتیک (Batik)
• چاپ اسپری (Spray)
• چاپ شابلون استنسیل (Stencil)
• چاپ حرارتی (Thermal)

چاپ قالبی (Block)

چاپ قالبی یا چاپ باسمه، یکی از روش های چاپ روی پارچه است که اغلب برای چاپ تصاویر اسلیمی ایرانی استفاده می شود و طرح های آن زیبایی بی نظیری دارند. در این روش برای انتقال تصویر بر روی پارچه از یک قالب مخصوص چاپ استفاده می کنند که اغلب برای چاپ طرح های ساده و تکراری روی پارچه به کار گرفته می شود. پیش از انجام این روش در ابتدا قالب چاپ یا شابلون را از متریال مختلفی مانند پلاستیک، چوب یا فلز می سازند، سپس با آغشته کردن قالب به رنگ و فشردن آن روی پارچه، چاپ انجام می شود.

ویژگی هایی چون سادگی فرایند چاپ و قابلیت تکرار طرح به صورت دقیق و استاندارد، سبب محبوبیت این روش چاپ دستی روی پارچه شده است. این روش چاپ، قیمت ارزان تری در مقایسه با سایر روش های چاپ روی پارچه دارد اما زمان آماده سازی اولیه آن نسبت به دیگر روش ها بیشتر می باشد. از چاپ قالبی در چاپ لوگو، طرح ها و تصاویر بر روی تیشرت، هودی و سایر لباس ها استفاده می شود.

چاپ مستقیم (Direct)

چاپ مستقیم یکی دیگر از انواع چاپ دستی روی پارچه است که رنگ ها بدون نیاز به کاغذ انتقال یا فیلم واسط، به صورت مستقیم بر روی پارچه چاپ می شوند. این روش چاپ دقت عمل و کیفیت بسیار بالایی دارد. برای انتقال تصاویر با این روش باید از پرینترهای مخصوصی استفاده کرد که باعث پایین آمدن سرعت چاپ می شوند. به همین دلیل سرعت چاپ روی پارچه در این روش پایین است؛ زیرا هدف این روش، کیفیت بالای چاپ بر روی پارچه است که باعث پایین آمدن سرعت می شود، به همین دلیل این روش چاپ به علت قیمت بالا و سرعت پایین برای چاپ با تعداد بالا مناسب نیست.

چاپ باتیک (Batik)

چاپ باتیک یکی از قدیمی ترین انواع چاپ دستی روی پارچه است که قدمت آن به ۲ هزار سال پیش در کشور اندونزی بر می گردد. باتیک یک کلمه اندونزیایی به مفهوم نقطه یا نقطه کوبی است. در این روش چاپ ابتدا تمام سطح پارچه را با موم داغ می پوشانند، سپس طرح مورد نظر را به صورت حکاکی روی موم اجرا می کنند. پس از این مرحله پارچه را درون رنگ فرو می برند؛ قسمت هایی که دارای موم است رنگ را به خود جذب نمی کند و رنگ روی طرح های حکاکی شده منتقل شده و تصویر مورد نظر به خوبی نمایان می شود.

از چاپ باتیک معمولا در طراحی لباس ها و اکسسوری ها، مانند کلاه، شال، مانتو و کوسن استفاده می شود.

چاپ اسپری (Spray)

چاپ اسپری یکی از راحت ترین روش های چاپ دستی روی پارچه است که با استفاده از اسپری و یک شابلون انجام می گیرد. در این روش نخست یک شابلون از طرح مورد نظر را تهیه می کنند و پس از فیکس کردن شابلون روی پارچه، با اسپری رنگ مورد نظر را روی آن می پاشند. در نهایت پس از جدا کردن شابلون خواهید دید که طرح مورد نظر به زیبایی روی پارچه انتقال یافته است. در مقایسه با روش های سنتی چاپ دستی، چاپ اسپری بسیار سریع تر انجام می شود.

چاپ شابلون استنسیل (Stencil)

چاپ شابلون استنسیل یا چاپ ترافارد یکی از انواع چاپ دستی روی پارچه است که با کمک یک اسفنج و شابلون انجام می گیرد و برای طرح های رنگارنگ روش بسیار ایده آلی است. این روش چاپ، ساده ترین روش چاپ دستی است که برای انجام آن به هیچ ابزار و تجهیزاتی نیاز ندارید. شیوه انجام چاپ شابلون استنسیل بدین صورت است که یک شابلون از طرح مورد نظر را روی پارچه فیکس می کنند، سپس اسفنج آغشته به رنگ را روی فضاهای خالی شابلون با دقت می کشند تا طرح مورد نظر انتقال یابد.

در این روش، امکان چاپ تعداد زیادی پارچه با یک طرح خاص در زمان کوتاهی امکان پذیر است به همین دلیل استفاده از چاپ ترافارد برای چاپ شماره ها و نام بازیکنان بر روی لباس های ورزشی بسیار رایج بوده و امکان ایجاد طرح های دقیق و یکنواخت وجود دارد. 

چاپ حرارتی (Thermal)

چاپ حرارتی یکی از رایج ترین روش های چاپ روی پارچه است که از حرارت و فشار برای انتقال طرح استفاده می کند و برای چاپ تصاویر با رنگ های پویا و جزییات زیاد به کار گرفته می شود. نحوه چاپ حرارتی بدین صورت است که طرح مورد نظر را توسط یک چاپگر حرارتی روی کاغذ مخصوصی انتقال می دهند و پس از آن با استفاده از فشار و حرارت طرح را روی پارچه پیاده می کنند. روش حرارتی اغلب برای چاپ روی پارچه های نفیسی که قابلیت انتقال رنگ بالایی دارند و همچنین برای چاپ روی پارچه هایی که مقاومت بالایی در برابر شستشو دارند، انجام می گیرد.

انواع پارچه برای چاپ دستی

در فرآیند چاپ دستی روی پارچه می توان از انواع پارچه طبیعی یا مصنوعی استفاده کرد که هر پارچه قابلیت های متفاوتی دارد. به همین دلیل باید پارچه هایی که برای چاپ دستی مناسب می باشند را به خوبی بشناسید تا خروجی کار شما کیفیت بالایی داشته باشد. از همین رو انواع پارچه که برای روش چاپ دستی مناسب می باشند عبارتند از:

پارچه ابریشمی

پارچه ابریشمی یکی از نفیس ترین و گران قیمت ترین انواع پارچه است که به دلیل سطح صاف و یکدستی که دارد برای چاپ دستی گزینه بسیار خوبی می باشد. الیاف طبیعی ابریشم قابلیت جذب بالایی دارند؛ از این رو رنگ یا جوهر را به خوبی جذب کرده و به طور یکنواخت در کل سطح پارچه پخش می کنند. تصاویر چاپ شده روی پارچه ابریشم بسیار ظریف و دقیق هستند و زیبایی چشمگیری دارند.

 پارچه پشمی

پارچه پشمی یکی دیگر از انواع پارچه است که برای چاپ دستی مناسب می باشد و می توان برای انواع روش های چاپ دستی از آن استفاده کرد. از آنجا که پارچه پشمی ضخامت بالایی دارد، جوهر بیشتری را جذب می کند که باعث می شود طرح چاپ شده ماندگاری بسیار بالا اما ظرافت کمتری داشته باشد. دقت شود هر چه درصد پشم بیشتر باشد چاپ دستی کیفیت بالاتری خواهد داشت.

پارچه کتان

پارچه کتان یکی از بهترین پارچه ها است که کاربرد گسترده ای در صنعت پوشاک و تبلیغات دارد. این پارچه به خوبی جوهر را به خود جذب کرده و به راحتی می توان تصاویر را به آن انتقال داد.

پارچه پنبه ای

پارچه پنبه ای به دلیل نفوذ پذیری بالایی که دارد یک گزینه مناسب برای چاپ دستی محسوب می شود. پارچه پنبه ای به علت تنفس پذیری بالا، نرمی، لطافت و ماندگاری زیاد، محبوبیت بسیار بالایی در صنعت پوشاک پیدا کرده است.

 نتیجه گیری

تنوع بسیار زیادی در انواع روش های چاپ دستی روی پارچه وجود دارند که انتخاب هر یک از آن ها به عوامل زیادی مانند جنس پارچه، تعداد رنگ ها، امکانات، تجهیزات در دسترس، تعداد چاپ و بودجه شما بستگی دارد. با توجه با امکانات و نوع پارچه خود می توانید یکی از روش های چاپ دستی روی پارچه مانند چاپ حرارتی، چاپ اسپری، چاپ باتیک و چاپ باسمه را برای ایجاد طرح های خلاقانه و هنری از شهر چاپ آنلاین سفارش دهید.