لیتوگرافی چیست و چه کاربردی دارد؟

لیتوگرافی قدیمی ترین تکنیک چاپ بوده که به دلیل کیفیت بسیار بالا و مقرون به صرفه بودن، همچنان در صنعت چاپ به کار گرفته می شود. لیتوگرافی در واقع همان چاپ سنگی قدیمی است که در صنعت چاپ افست نیز همچنان به کار گرفته می شود، به این صورت که در چاپ لیتوگرافی عملیات انتقال رنگ از طریق صفحات فلزی به کاغذ انجام می گیرد. این شیوه چاپ تا پیش از روی کار آمدن شیوه های مدرن کاربرد بسیار گسترده ای داشت، اما امروزه بسیاری از شیوه های چاپ بدون دخالت لیتوگرافی انجام می شود.

دقت و سرعت در چاپ لیتوگرافی بسیار بیشتر از سایر تکنیک های چاپ است. در این تکنیک با بهره گیری از ویژگی عدم حل شدن چربی و آب، فرآیند چاپ انجام می شود. شیوه کار چاپ لیتوگرافی بدین صورت است که در قسمت های مورد نظر برای چاپ تصویر از ذرات محلول در روغن استفاده می شود و در سایر بخش ها که تصاویری بر روی آن ها چاپ نمی شود، از ذرات آب استفاده می کنند.

انواع روش های چاپ لیتوگرافی

در صنعت لیتوگرافی برای چاپ تصاویر از دو تکنیک مختلف استفاده می شود. این دو شیوه عبارتند از:

روش حکاکی ردیفی

مکانیسم عملکرد این روش بدین صورت بوده که پروپ روی لایه زیرین حرکت می کند و تصویر با بهره گیری از مکانیسم مکانیکی و الکترومکانیکی به بستر مورد نظر منتقل می شود. سرعت تولید در این تکنیک بسیار پایین بوده، ولی دقت و کیفیت بالایی در ارائه جزییات تصاویر دارد.

روش تکرار موازی

اگر سرعت در چاپ از کیفیت مهم تر باشد، استفاده از روش تکرار موازی پیشنهاد می شود. این شیوه با استفاده از تکنیک تابشی از طریق ماسک نوری انجام می گیرد که سبب سرعت بالای این روش چاپ می شود، ولی کیفیت و وضوح پایین تری ارائه می دهد.

مزایای لیتوگرافی

با اینکه چاپ لیتوگرافی در مقایسه با دیجیتال سرعت پایین تری دارد، ولی تصاویر آن بسیار واضح و با کیفیت است و برای چاپ با تیراژ بالا یک گزینه بسیار ایده آل و مقرون به صرفه محسوب می شود. از مهم ترین مزایای لیتوگرافی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قابلیت استفاده از کاغذهای چاپ در اندازه و ابعاد بزرگ
• قابلیت استفاده از انواع کاغذ در ضخامت های مختلف
• کیفیت و دقت بالای چاپ
• هزینه مقرون به صرفه در تعداد و تیراژ بالا

مراحل چاپ لیتوگرافی

 چاپ لیتوگرافی در مراحل مختلفی انجام می شود. این مراحل عبارتند از:

1. نخستین مرحله ایجاد فایل CMYK است. منظور از عبارت Cmyk در صنعت چاپ ترکیب رنگ های استاندارد یعنی آبی، سیاه، قرمز و زرد است. فایل اولیه برای بازآفرینی طرح ها باید به این چهار رنگ تقسیم شود، سپس این فایل های رنگ از هم تفکیک شده و آن ها را به صفحات فلزی انتقال می دهند. البته باید گفت که این مرحله در چاپ لیتوگرافی کلاسیک انجام می گیرد و در لیتوگرافی مدرن حذف شده است.
2. در مرحله دوم با استفاده از نوعی پلیمر خاص روی صفحات فلزی، فایل های رنگی را چاپ می کنند.
3. با توجه به ویژگی جوهر گریزی صفحات فلزی، جوهر تحت هیچ شرایطی به آنها جذب نمی شود، اما مواد پلیمری جاذب جوهر هستند و در بخشی که مواد پلیمری قرار دارد، جوهر جذب می شود.
4. این مرحله به کمک عملیات تبخیر انجام می گیرد. از آنجایی که جنس مواد پلیمری به کار رفته در زینک به نور فرا بنفش حساس هستند؛ این مواد در معرض نور تبخیر می شوند. پس از اینکه این مواد روی صفحات فلزی پلیمری انتقال یافتند، آن را درون محفظه ای می گذارند تا در معرض نور قرار گیرند و عملیات تبخیر انجام شود. پس از طی شدن این مرحله زینک را با مشتقات آلومینیوم می شویند تا بخش هایی از آن که در معرض نور بوده کاملا تمیز و عاری از مواد پلیمری شود. با پایان یافتن این مرحله عملیات چاپ لیتوگرافی نیز پایان می یابد.

رابطه لیتوگرافی با لترپرس چیست؟

 لترپرس که به تایپوگرافی یا چاپ مسطح هم معروف است از قدیمی ترین تکنیک های صنعت چاپ بوده که از زمان گوتنبرگ در قرن پانزدهم روی کار آمده و به دلیل ویژگی های خاصی که دارد، همچنان از آن استفاده می شود. در تکنیک چاپ لتر پرس از قالب های چوبی یا فلزی با تصاویر برجسته استفاده می کنند. این قالب ها را پس از آغشته کردن درون جوهر در دستگاه پرس قرار می دهند.

در این دستگاه روی قالب ها فشار ایجاد می شود تا رنگ و برجستگی حروف روی کاغذ نقش ببندد. در کتاب های چاپ شده با این روش می توان با لمس کردن برجستگی حروف و تصاویر را احساس کرد. بسیاری اوقات نام لترپرس و لیتوگرافی با هم می آید، به این دلیل که در واقع لیتوگرافی یکی از اشکال چاپ لتر پرس است.

جمع بندی

لیتوگرافی یکی از انواع تکنیک های چاپ است که به علت مقرون به صرفه بودن، دقت و کیفیت بالای تصاویر، همچنان در صنعت چاپ مورد استفاده قرار می گیرد. البته در حال حاضر به علت سرعت پایین، روش های مدرن بر آن پیشی گرفته اند اما همچنان کاربردهای خاص خود را در صنعت چاپ دارد. چاپ لیتوگرافی یکی از خدمات چاپ مجموعه شهر چاپ است که با کیفیت بالا انجام می گیرد و در صورت سفارش تیراژ بالا هزینه آن برای شما بسیار مقرون به صرفه تمام می شود.